I. Giới thiệu Nhựa làm keycap / keycap nhựa Hầu hết các keycaps, và các bộ phận khác của bàn phím, được chế tạo từ việc phun đúc nhựa nhiệt dẻo. Quá trình ép phun liên quan đến việc làm nóng chảy nhựa bằng cách sử dụng nhiệt và phun nó vào một khuôn thép có sẵn dưới áp lực lớn. Tùy thuộc vào loại nhựa, sẽ co lại nhiều hoặc ít khi nó nguội đi sau quá trình gỡ khuôn. Các loại nhựa được chọn làm keycaps gồm có ( ABS,PBT,POM,Polycarbonate, PVC ) . Chúng ta sẽ tìm hiểu các loại nhựa này ở dưới .
A. Nhựa ABS . Hầu hết các bàn phím có keycaps làm bằng nhựa ABS. Nhựa ABS là viết tắt của “Acrylonitrile Butadiene Styrene”, là một copolymer của *ba monome* ( xin lỗi vì mình cũng không biết giải thích cái từ ba-monome ) kia ra tiếng việt làm sao để thoát nghĩa nhất nữa . Các bạn có thể hiểu nôm na là các mắt xích trong cấu trúc nhựa người ta gọi là Monome ^^ ), nhựa ABS tồn tại trong nhiều công thức khác nhau cho các ứng dụng khác nhau. (Poly) styrene là thành phần chính, Butadien làm cho nó mềm dẻo hơn và đỡ giòn hơn, Acrylonitrile làm cho nó cứng hơn. ABS, và hỗn hợp khác với Polystyrene (PS) là một số trong các sản phẩm nhựa thường được sử dụng cho các thiết bị máy tính, bao gồm cả vỏ bàn phím.
( Đa số keycap stock hiện nay đều được làm từ nhựa ABS như keycap ninja của Filco MJ2 )
ABS là loại nhựa thích hợp để ép double-shot ( Keycap 2 lớp ). Đó là bởi vì hầu hết các loại nhựa khác co lại quá nhiều sau quá trình đúc đổ khuôn nhựa. Chữ in trên các phím nhựa ABS cũng có thể là pad-printed, khắc hoặc in laze. Vì sự co rút thấp, một số bàn phím có các phím space bar làm bằng nhựa ABS ngay cả khi các phím khác được làm bằng PBT hoặc POM.
B. Hiện tượng ngả vàng của nhựa ABS . ABS (và hỗn hợp polystyrene khác) sẽ dần dần chuyển sang màu vàng theo thời gian khi phải chịu tia cực tím, một thành phần của ánh sáng mặt trời. Ố vàng xảy ra nhanh hơn nếu nhựa có chứa hóa chất chống cháy, nhưng nó thường được sử dụng cho vỏ bàn phím hơn trong là keycap. Bạn đôi khi có thể tìm thấy 1 vài bàn phím cổ điển mà có vỏ bị ố vàng loang lổ , thanh space bar ít vàng hơn và các phím khác (bằng PBT thay vì ABS) Phím bị ố vàng có thể làm trắng với quá trình Retr0bright .
/* Hoặc bạn cũng có thể làm giảm tình trạng ố vàng bằng cách ngâm keycaps với oxy-già 20% hoặc 30% . Lưu ý nên đi găng tay và có đồ bảo hộ . Nếu bạn mua được oxy-già nhiều hơn 30% thì hãy pha loãng chúng theo tỷ lệ để có được oxy-già 20% hoặc 30% . Nếu bạn ở HN có thể mua oxy-già đặc khá dễ dàng tại hàng Hòm . Giá cũng khá rẻ . Tôi đã từng mua rất lâu trước . Nên không nhớ giá lắm . Nhưng họ chỉ có bán loại oxy-già cực mạnh thui. hihi .
/* Ngoài ra bạn cũng có thể hạn chế bằng cách vệ sinh keycaps thường xuyên . Nước ấm + 1 chút dầu rửa bát có chanh . Hoặc Nước ấm + một chút dấm hay một chút chanh . Ngâm rồi kỳ cọ nó . Khá mất thời gian . Nếu bạn không có nhiều thời gian thì nên mua một chiếc máy Ultra-sonic . Có rất nhiều công dụng như rửa Pad, rửa đồng hồ, … và thiết thực nhất là rửa bình sữa cho em bé
C. Nhựa PBT PBT (viết tắt của “polybutylene terephthalate”) là một trong những loại nhựa cứng nhất, vật liệu bền nhất cho keycaps. Nó chống nhiệt và hóa chất tốt hơn ABS, nhưng tính chất của nó cũng làm cho nó khá khó khăn khi muốn tạo hình keycap .
Chữ in trên các phím PBT thường laser khắc hoặc nhuộm màu (dye-sublimated) nhưng rất hiếm khi có Double-shot. Vì sự co khi nguội trong quá trình tháo khuôn, nhưa PBT cũng rất ít khi được sử dụng cho các phím dài như ( spacebar, … ) nhưng có một ngoại lệ đó là bàn phím của Cherry . PBT không bị chuyển sang màu vàng khi tiếp xúc với tia cực tím . Không giống như nhựa ABS, khả năng chống chịu được nhiệt làm cho nó thích hợp với việc nhuộm màu trong một bể nhuộm với nhiệt độ cao. Phím PBT có thể được tìm thấy trên IBM Model M, bàn phím Topre Realforce, một số bàn phím cổ của Apple và tất cả các keycap màu xám và màu kem *be* cũ từ Cherry trong series G80 và G81.
D. Nhựa Polycarbonate ( PC ) .
Polycarbonate (PC) được sử dụng chủ yếu để làm keycaps trong suốt ( Transparent ). PC không ố vàng như polystyrene / ABS và có khả năng chống tác động tốt hơn so với acrylic (PMMA). Đôi khi nó được pha trộn vào nhựa ABS để trở thành ABS-PC. Keycaps màu hoặc trong suốt từ PC đã được sản suất bởi Signature Plastics và một số nhà sản xuất tới từ Anh ( United Kingdom ) hoặc Trung Quốc ( China ) .
E. Nhựa POM
POM (viết tắt của “Polyoxymethylene”) là một loại nhựa dẻo. Một tên thương hiệu phổ biến là “Delrin” (không nên nhầm lẫn với các nhà sản xuất keycap “Devlin”). Nó cứng và bền nhưng có ma sát thấp, và trơn khi tiếp xúc. Chữ in trên các phím POM thường là laser khắc . Keycap POM không quá phổ biến, Cherry sử dụng nó cho các phím màu đen trên bàn phím trong series G80 và G81.
F. Nhựa PVC
PVC (viết tắt của “polyvinyl clorua”) là một hợp chất tương đối cứng được sử dụng trong sản xuất keycaps. Việc sản xuất nhựa PVC có phần không thân thiện với môi trường và do đó nó không được sản xuất ở một số nơi trên thế giới. Nó có lẽ là nguyên liệu keycap phổ biến thứ hai, sau ABS, sử dụng rộng rãi bởi Logitech, Dell, HP, và thương hiệu khác trên thị trường . PVC có độ cứng và ma sát trung bình, nhưng rất nhạy cảm với nhiệt độ cao, khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, nhựa PVC dễ cong và hỏng hoặc biến dạng .
G. Nhựa Resin
Là một loại nhựa bắt nguồn từ nhóm craff, những đồ thủ công được làm bằng nhựa.
Nhựa resin là nhựa hai thành phần, dễ chế tác ở nhiệt độ thường, độ cứng, độ trong suốt rất tốt nhất là các loại nhựa của Nhật hay Đức. Thời gian thành phẩm tùy thuộc vào loại resin, liều lượng chất hóa rắn.Do những đặc tính cơ lý đó mà nhựa resin được sử dụng nhiều trong công tác chế tác keycap mang tính thủ công cao và nghệ thuật cao. Rào cản lớn nhất của nhựa resin là giá thành rất mắc so với keycap sản xuất công nghiệp như ABS hay PBT.
H. Thử nghiệm Phương pháp để kiểm tra độ bền và khả năng chịu lực keycap
- Kiểm tra trong nước Vì mật độ khác nhau của nhựa so với nước (tỷ trọng) PBT thường sẽ chìm nhanh hơn so với keycap bằng nhựa ABS. Có một số cách kiểm tra với phương pháp này. Bong bóng khí bị mắc kẹt bên trong sẽ ảnh hưởng đến mật độ nhựa. Vì nhựa ABS là hỗn hợp được pha trộn với tỷ lệ khác nhau, không phải tất cả keycap bằng nhựa ABS có cùng tỉ lệ thành phần như nhau. Nếu kí tự được khắc laze (engraved hoặc filling), vật liệu khắc có thể có mật độ cao hơn so với nhựa ABS thông thường .
- Kiểm tra bằng Acetone Bạn có thể kiểm tra keycap là nhựa ABS bằng cách nhúng vào dung dịch acetone. Nếu bị phai, ăn mòn thì đó chính là nhựa ABS chứ không phải PBT hay POM. /* Không khuyến khích làm như này . Nếu bạn có dư keycap thì cứ thử . Hoặc một style mới cho bộ phím của bạn .
- Khả năng chịu lực của keycap Các loại nhựa khác nhau có độ bền khác nhau, khả năng chịu lực và độ đàn hồi khác nhau, vì thế nên ta có thể thử nghiệm việc gây áp lực lên 1 keycap và xem nó sẽ biến dạng hay vỡ tan ra sao ( có thể dùng búa để gõ ). Thử nghiệm dạng này không phải lúc nào cũng được sử dụng như một ví dụ để phân loại tương tự vì nó có thể bị ảnh hưởng vởi kết cấu của keycap (ví dụ như độ dày của vật liệu và cấu trúc bên trong ).
Nguồn Bài dịch của bạn Đỗ Hoàng Trung ( @REn Uneducated – FB ) Thành viên của cộng đồng bàn phím cơ Việt Nam
Chỉnh sửa và bổ sung bởi Đỗ Hoàng Lân – Vietgear.vn